Oto jak wyglądała Nysa, kiedy wkroczyła do niej Armia Czerwona. Unikatowe, kolorowe fotografie z marca 1945 roku

Wojska radzieckie weszły do Nysy i zajęły miasto w dniach 23 i 24 marca 1945 roku.

Właśnie przypada 79. rocznica rozpoczęcia szturmu Nysy przez Armię Czerwoną. Dzięki uprzejmości pasjonata historii Macieja Krzysika, autora blogu Nysa 1945 oraz portalu "Koloryzacja starych fotografii" możemy opublikować pokolorowane, unikatowe zdjęcia dokumentujące te wydarzenia i pokazać jak zniszczona Nysa wyglądała wtedy i kilka lat po wojnie. Mało tego, przeczytać można też przetłumaczone kopie raportów wojsk niemieckich i rosyjskich oraz mapy operacyjne.

- Wiemy dużo na temat oddziałów radzieckich, jakie atakowały miasto, natomiast jest bardzo wiele mitów i legend na temat obrońców miasta i tego czy w ogóle było bronione, a także tego jak wyglądał 23 i 24 marca 1945 roku w Nysie - napisał Maciej Krzysik na profilu Nysa 1945.

Co wiemy?

W przetłumaczonych przez Macieja Krzysika raportach sporządzonych przez dowódcę 72. Dywizji Strzeleckiej wynika, że szturm na Nysę w ramach tzw. „Operacji Opolskiej” miał rozpocząć się rankiem 23 marca 1945 o godz. 6.10.

Od godz. 5.00 23 marca 1945 r. prowadzone było przygotowanie artyleryjskie, o 6.10 pierwsze radzieckie jednostki bojowe ruszyły do szturmu Nysy.

- Jedną z tych jednostek była 16. Gwardyjska Brygada Zmechanizowana prowadząca natarcie przez teren byłego poligonu wojskowego – pisze Maciej Krzysik na swoim blogu Nysa 1945.

Z raportu Armii Czerwonej wynika, że do godz. 7.30 zdobyty został Jędrzychów. Do południa 23 marca za to żołnierzom rosyjskim udało się przełamać linię obrony niemieckiej i dotrzeć w okolice fortu Prusy. Tutaj jednak natarcie napotkało na silny opór. Jednak Rosjanom po południu udało się przedrzeć do obecnego skrzyżowania ul. Chełmońskiego i Otmuchowskiej oraz okolice cmentarza, a także rejon ul. Ujejskiego.

W nocy z 23/24 marca toczyły się walki do Radoszyn oraz rejon obecnego osiedla Słowiańska. Kolejnego dnia, 24 marca 1945 roku wojskom radzieckim udało się zdobyć miasto i wejść do rynku w Nysie.

Dowódcy obrony „Punktu umocnionego Nysa” – Fester Platz (Nysa nie została ogłoszona twierdzą, a jedynie „punktem umocnionym” na prawach twierdzy muszą uniemożliwić przeciwnikowi przejęcie kluczowych operacyjnie miejsc.

- Mają dać się okrążyć i w ten sposób związać jak największe siły wroga. W rezultacie muszą stworzyć warunki wstępne dla udanych kontrataków”- BA-MA, sygn. RW 4/569, GenStdH/Op.Abt. I: Führerbefehl Nr. 11 betr. Kommandanten der Festen Plätze und Kampfkommandanten, s. 1) w połowie stycznia 1945 r. został płk Georg Sparre, a jego I oficerem sztabowym pochodzący z Opola łyżwiarz figurowy i prawnik mjr dr Wilhelm Jüngling.Do swojej dyspozycji mieli dwie niepełne kompanie Volkssturmu, grupę bojową mjr Briesta, Batalion Pionierów kapitana Fietza, 2 kompanie piechoty i 1 kompanię pionierów – pisze Maciej Krzysik na profilu Nysa 1945.

Oprócz tego Nysy i okolic broniły regularne jednostki Wehrmachtu, w tym 20. Dywizja Pancerna, 1. Dywizja Pancerno-Spadochronowa „Hermann Göring”, 10. Dywizja Grenadierów Pancernych, 100. Dywizja Strzelców 88. Dywizjon Ciężkich Niszczycieli Czołgów oraz 45. Dywizja Grenadierów Ludowych, która jako ostatnia regularna jednostka wycofała się z miasta wieczorem 23 marca 1945 r.

Ile Niemcy mieli sprzętu pancernego w okolicach Nysy?

Według stanu na 23.03.1945:

• 20. Dywizja Pancerna posiadała 6 czołgów Pz IV, 8 czołgów Pz V Panther, 10 niszczycieli czołgów Jagdpanzer IV, 3 działa pancerne StuG IV i 6 dział pancernych Jagdpanzer 38 Hetzer.
• 1. Dywizja Pancerno-Spadochronowa „Hermann Göring posiadała 17 czołgów Pz IV oraz 12 czołgów Pz V Panther.
• 10. Dywizja Grenadierów Pancernych posiadała 1 niszczyciel czołgów Jagdpanzer IV i 10 dział pancernych StuG III.
• 45. Dywizja Grenadierów Ludowych posiadała 3 działa pancerne StuG IV i 3 niszczyciele czołgów Jagdpanzer 38 Hetzer.
• 100. Dywizja Strzelców posiadała 5 dział pancernych StuG IV.
• 88. Dywizjon Ciężkich Niszczycieli Czołgów posiadał 14 niszczycieli czołgów Nashorn.

W tym roku rocznica tego wydarzenia będzie obchodzona w Nysie w sposób wyjątkowy. Stowarzyszenie Nysa 1945 razem z nyskim oddziałem PTTK Tryton zorganizowała spacer historyczny "Śladami bitwy o Nysę 1945".

W rolę przewodnika podczas tego wydarzenia wcieli się Maciej Krzysik i opowie o najciekawszych i nieznanych epizodach z okresu styczeń-kwiecień 1945.

źródło: facebook.com/Nysa1945